این مقاله در روزنامه آفتاب یزد چاب گردید
تاریخ نگارش مقاله : ۱۴ - ۵ - ۱۳۹۲
بسمه تعالی
کلید موفقیت دولت و ملت
گام به گام با اجرای نظام
مشارکت و پیشنهادگیری فراگیر از مردم ( 4 )
فریور باتمانقلیچ
مردم ایران فراموش نمی کنند
زمانی را که شرکت های پتروشیمی در دوران نوجوانی خود به زیاندهی و حتی ورشکستگی
افتاده بودند ( 15 سال پیش ) و روزنامه ها داد و فریاد می کردند ولی کسی کاری از
دستش بر نمی آمد . در این دوران بود که نظام مشارکت به مشاوره و همیاری آن شرکت ها
پرداخت و با پیشنهادگیری از کارکنان ، سالی یک تا ده میلیارد تومان سود و صرفه
جویی برای هر یک از آنها ایجاد نمود لذا سر و صداها خوابید و هیچ کس در کشور نپرسید
چه شد که آن شرکت های زیانده ، سودده شدند ؟ ! ؟
بر اساس تفسیر نوین از اصل 44
قانون اساسی سهام شرکت های پتروشیمی در بازار بورس عرضه شده و به سرعت نایاب گردید
. این تحول زمانی آغاز شد که وزیر اسبق نفت آقای زنگنه و اغلب معاونانش در سال
1378 قویاً از اجرای نظام های پیشرفته مدیریت ( نظام مشارکت و پیشنهادگیری از
کارکنان و نظام مدیریت با کیفیت ) در وزارت نفت و شرکت های تابعه پشتیبانی کرده و به
مشاور عالی مدیریت اعتماد نمودند . شورای معاونین وزارت نفت مصوبه ای در بهمن ماه
سال 1378 در مورد اجرای این نظام های نوین و پیشرفته مدیریت در سطح وزارت نفت و
کلیه شرکت ها و مدیریت های تابعه به تصویب رسانیده و به همه معاونان و مدیران
ابلاغ نمود .
معاون اسبق وزیر نفت و مدیر
عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی یکی از کسانی بود که به حمایت قاطع از نظام مشارکت و
پیشنهادگیری فراگیر از مردم و نظام مدیریت با کیفیت برخاسته و شیوه مدیریت
استبدادگونه غالب مدیران نفتی را به دور انداخت . مدیران و کارکنان شرکت های تابعه
را تشویق به پیشنهاددهی نمود . اساسنامه و آیین نامه این نظام های مدیریتی پیشرفته
را در هیأت مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی به تصویب رسانید و پاداش های عالی برای
پیشنهادهای کارکنان منظور نمود .
مشاور عالی نیز به برگزاری دوره
های آموزشی عالی با حضور اساتید دانشگاه های تهران ، صنعتی شریف و علامه طباطبائی
و همایش های بزرگ در تهران و شهرستانها و ارائه مشاوره های لازمه به مدیران و
دبیران نظام مشارکت شرکت های تابعه اقدام نمود .
همین امر موجب شد که تحولی
اساسی در شرکت های پتروشیمی ایران آغاز گردیده و از سال 1380 تا 1385 بیش از 167
هزار پیشنهاد از کارکنان دریافت شود . سود و صرفه جویی حاصله از اجرای این پیشنهادها
به بیش از 279 میلیارد تومان رسید و جهت تقدیر و تشکر از خلاقیت عالی کارکنان این
شرکت ها به آنها 135 / 1 میلیارد تومان پاداش ( 4 / 0 % ) پرداخت شد . آن معاون
کسی نبود جز آقای مهندس نعمت زاده .
وی همچنین زمانی که در سالها
بعد به مدیر عاملی شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران منصوب شد باز دست از
پشتیبانی نظام مشارکت و پیشنهادگیری فراگیر از مردم و نظام مدیریت با کیفیت نکشید
و با تشویق بجای مدیران ، دبیران نظام مشارکت و کارکنان ، خصوصاً پیشنهاد دهندگان
و مجریان پیشنهادها بر شتاب این امر افزود و لذا این شرکت تا سال 1390 به بیش از
دویست و بیست میلیارد تومان سود وصرفه جویی دست یافت .
البته معاون وزیر نفت و مدیر
عامل پیشین این شرکت ، آقای آقایی و قائم مقام وی آقای کاشفی نیز الحق با اعتقاد
راسخ به پشتیبانی از اجرای این نظام های پیشرفته مدیریت پرداخته و با ایجاد مدیریت
نظام مشارکت در این شرکت اصلی وزارت نفت و انتصاب فردی شایسته و علاقمند به این
سمت و با برگزاری همایش های مربوطه در کلیه پالایشگاه ها ، موفق گردیدند که از سال
1380 تا 1385 به بیش از 66 هزار پیشنهاد با بیش از 190 میلیارد تومان سود و صرفه
جویی حاصله دست یابند . پاداشی که از این بابت به کارکنان این شرکت پرداخت شد به
حدود نیم ( 5 / 0 ) میلیارد تومان بالغ گردید .
آقای سید مهدی میرمعزی قائم
مقام اسبق وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران نیز یکی از کسانی بود که با
اعتقاد راسخ به حمایت از نظام مشارکت و پیشنهادگیری از کارکنان پرداخته به همین
دلیل این شرکت از سال 1380 تا 1385 موفق به دریافت بیش از 59 هزار پیشنهاد با بیش
از 595 میلیارد تومان سود و صرفه جویی گردید . لازم به ذکر است که این شرکت تا سال
1390 موفق به تحصیل بیش از هزار میلیارد تومان سود و صرفه جویی از پیشنهادهای
کارکنان خود شد که این نتایج در تاریخ صنعت نفت کشور بی نظیر است .
آقای ترکان در آن دوران مدیر
عامل شرکت نفت و گاز پارس بود . وی نیز به حمایت از نظام مشارکت و پیشنهادگیری
فراگیر از کارکنان و نظام مدیریت با کیفیت پرداخت و با تهیه و امضاء پنج بذر
پیشنهاد در مورد موضوعات کلیدی و مشکلات آن شرکت موفق به دریافت پیشنهادهای عالی
با سود و صرفه جویی ده ها میلیارد تومانی گردید .
در اینجا جا دارد از تمام کسانی
که با جان و دل از این نظام های مدیریت پیشرفته و الاهی پشتیبانی کرده اند ، از وزیر
اسبق نفت ، معاونین ، مدیران شرکت های اصلی و فرعی ، دبیران نظام مشارکت و
پیشنهادها ، پیشنهاددهندگان و ارزیابان پیشنهادها و غیره تشکر و قدردانی به عمل
آید .
این دوران طلایی در وزارت نفت
دورانی بود که وزارت نفت با مسائل و مشکلات حاد درگیر بود و اجرای پروژه های بزرگ
ساخت پالایشگاه های گاز و صنایع پتروشیمی در عسلویه و ماهشهر و غیره را با جدیت
دنبال می کرد و کارکنان با انگیزه قوی ، که از نظام مشارکت و پیشنهادها و نظام
مدیریت با کیفیت دریافت کرده بودند ، به ارائه پیشنهادهای مفید و سازنده و بی نظیر
چه در بخش تولید ، چه در بخش خدمات و چه در بخش اجرای پروژه ها می پرداختند که در
اینجا لازم است به یکی از این پیشنهادها اشاره گردد .
در سال 1383 یک پیشنهاد مهم در شرکت
پالایش پارس جنوبی ( عسلویه ) توسط یک مهندس جوان مطرح گردید . این پیشنهاد در سال
1384 پس از بررسی ها و کارشناسی دقیق و ارزیابی شورای همیاری و مشارکت و تایید و
تصویب مدیرعامل و هیأت مدیره شرکت به اجرا در آمد و سالیانه 360 میلیون دلار (
معادل 324 میلیارد تومان در آن زمان ) سود و صرفه جویی تولید نمود . این پیشنهاد از
آن زمان تا کنون هر ساله چنین ثمره عالی اقتصادی برای صنعت نفت و کشور تحصیل می نماید .
پیشنهاددهنده این پیشنهاد عالی
فردی بود دارای تحصیلات کارشناسی ارشد به نام آقای مجید سعدآبادی که در واحد
مهندسی پالایش آن پالایشگاه مشغول به کار بود . پیشنهاد او توسط تمام شرکت های
خارجی ( ژاپنی ، ایتالیایی و غیره ) درگیر در آن منطقه ، رد شد اما وی با جسارت تمام
تحقیقات علمی و فنی خود را دنبال نموده و صحت آن را با مستندات قطعی به کرسی نشاند
و با اجرای آن سود و صرفه جویی بی نظیر برای وزارت نفت و کشور تحصیل نمود .
البته در اینجا لازم است این نکته نیز ذکر شود
که برخی از معاونان و مدیران هم بودند که به این امر اعتقاد نداشته ولی این امر را
آشکار نمی کردند لیکن در عمل در کار اجرای این نظام های مدیریت پیشرفته و الاهی به
کارشکنی می پرداختند .
یکی از پیشنهادهای دیگر اجرا
شده در وزارت نفت ، طرح فوق العاده مفید و ثمربخش « پزشک خانواده » بود که در آن
سال ها به صورت پایلوت زیر نظر آقای دکتر کندری رئیس سازمان بهداشت و درمان وزارت
نفت ( اصفهان ) به اجرا در آمده بود . طرح دیگری نیز زیر مجموعه این طرح به نام
طرح « مراقبت ویژه از بیماران مزمن غیرواگیر ( دیابت ، فشارخون ، تیروئید ، بیماری
های خلق و روانی و . . . ) » در درمانگاه ولیعصر اصفهان زیر نظر آقای دکتر نیازی و با حمایت آقایان
دکتر وثوق و دکتر اصولی درحال اجرا بود .
فرآموش نمی کنم آن روزی را که
همایش « نظام مشارکت و پیشنهادگیری فراگیر زیربنای مدیریت پیشرفته و مدیریت اسلامی
» را در پالایشگاه اصفهان به پایان رسانیده و در ساعات غروب به شدت خسته شده بودم
. آن آقای دکتر به سالن همایش آمده بود تا طرح خود را با مشاور عالی نظام های
پیشرفته مدیریت وزارت نفت مطرح نماید . وی اصرار می کرد که شما باید از طرح ما در
درمانگاه ولیعصر بازدید کنید و من با توجه به این که بسیار خسته بودم امتناع می
کردم و آن را به ماموریتی دیگر به اصفهان موکول می کردم ، تا بالاخره با اصرار زیاد
وی ، او پیروز شد و ما ( به اتفاق آقای ناظم دبیر نظام مشارکت ، کیفیت و بهره وری
پالایشگاه اصفهان ) به آن درمانگاه رفتیم .
وی توضیحات مفصل ارائه داد و مستندات پزشکی این
طرح های مهم را عرضه کرد و در پایان گفت : ما موفق به کسب رضایت 95 % مشتریان خود
شده ایم . این سخن در آن زمان برای من غیرقابل تصور بود . زمانی که از دفتر کار او
خارج شدیم با یک پیرمرد و پیرزن روبرو شدیم . مستقیماً به سوی آنها رفته و بدون
مقدمه از ایشان سوال کردم : میزان رضایت شما از این درمانگاه چقدر است ؟ پیرمرد پس
از قدری تامل پاسخ داد : (80 % ) .
این پاسخ برای من بسیار شادکننده بود زیرا در آن
شرایط کشور ، که به قول مدیر کل اسبق تشکیلات و روش های وزارت بهداشت و درمان ، اکثریت مراجعه کنندگان به بیمارستان ها و
درمانگاه های کشور ناراضی باز می گشتند ، جای امیدواری بسیار داشت . در این لحظه
پبرزن به شوهرش اعتراض کرد که تو چه می گویی ، من همیشه بچه ها را به درمانگاه می
آورم . من از این درمانگاه ( 90% ) رضایت دارم .
اینجا بود که من به خودم گفتم این آقای دکتر حق
داشت آنقدر اصرار کند . از او و همه دست اندکاران این طرح های مهم و بابت زحمات
بسیاری که کشیده بودند تشکر و قدردانی کردم و در بازگشت به تهران نامه بلندبالایی
به مدیر عامل سازمان بهداشت و درمان وزارت نفت نوشته و از پشتیبانی وی و تمام دست اندکاران این طرح مهم تشکر و
قدردانی کرده و خواهش کردم که این طرح را در سایر مراکز درمانی صنعت نفت در تهران
و سایر شهرستان ها به اجرا درآورند .
بعدها صدا و سیما به معرفی و
تبلیغ این طرح مهم وزارت نفت پرداخت و طرح پزشک خانواده در سطح ملی مطرح و در بعضی
از شهرها به اجرا درآمد و امروز همچنان در حال فراگیر شدن است . در پی مطرح شدن
طرح پزشک خانواده ، پیشنهاد دیگری به نام « ریشه کن سازی ده بیماری عمده و شایع در
سطح صنعت نفت و کشور » مطرح شد که فعلاً فرصت تشریح جزئیات و ثمرات عالی آن نمی
باشد ولی انشاء الله در آینده به تشریح آن اقدام خواهد شد .
فرد دیگری که
الحق در ایجاد
و توسعه نظام مشارکت در وزارت نفت نقش اساسی داشت و در اینجا لازم است از وی یاد
شود ، آقای لاهیجانیان مشاور عالی وزیر نفت در سال های 1378 و 1379 بود . وی پیش
از این معاون وزیر جهاد سازندگی و مدیر عامل شرکت شیلات ایران بود و در سال 1375
اقدام به اجرای نظام مشارکت و پیشنهادگیری از کارکنان نمود . در این امر برخی از
معاونان وی در آن شرکت خصوصاً آقایان صالحی و صدرالسادات از نظام مشارکت و
پیشنهادگیری فراگیر از مردم حمایت نموده و لذا موفقیت های بزرگ در آن شرکت فراگیر
در سطح کشور به دست آمد . این شرکت در دوره اول اجرا موفق به اخذ بیش از 8000
پیشنهاد از کارکنان با 6 / 3 میلیارد تومان سود و صرفه جویی شد .
در اینجا ارائه یک خاطره و
تجربه موفق خارج از لطف نمی باشد . شروع نظام مشارکت و پیشنهادگیری فراگیر از
کارکنان در ماه های اول در شرکت شیلات ایران مصادف شد با بستن کل حساب های آن شرکت
از جانب اداره اقتصاد و دارایی و بی حقوق ماندن کل کارکنان و مدیران به مدت چند
ماه .
در این شرایط بسیار سخت ، نظام
مشارکت و پیشنهادگیری فراگیر از مردم به مشاوره و همیاری مدیران آن سازمان برخاست
و با برگزاری چند جلسه آزاداندیشی با حضور کلیه مدیران ارشد و میانی ، ظرف مدت
بسیار کوتاهی موفق به حل این مشکل اساسی گردیده و هفت میلیارد تومان بدهی آن شرکت
به اداره دارایی بازپرداخت و یا تقسیط گردید .
در انتها ذکر این نکته ضروری می
باشد در حالی که 27 سال تجربه موفق اجرای نظام های مدیریت نوین و پیشرفته و مدیریت
الاهی در کشورمان وجود دارد ، آقای واعظ زاده معاون ریاست جمهور سابق در تاریخ 9 /
10 / 1389 اقدام به برپایی نشست صدها نفر از فرزانگان و نخبگان کشور در حضور مقام
معظم رهبری نمود و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را مطرح کرد . جمع بندی این نشست به
آن جا ختم شد که تهیه این الگوی رشد و توسعه و پیشرفت یک پروژه زود بازده نیست و
چیزی هم نیست که دولت ها و مجالس بتوانند آن را تصویب کنند . البته وی مقصر نبود بلکه
آن کسانی مقصر بودند که با ده ها ترفند شیطانی از انتقال این تجربه عالی و بی نظیر
صنعت نفت به دولت و مجلس جلوگیری کردند . با این وجود اگر معاون ریاست جمهوری یک
بذر پیشنهاد در مورد الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در روزنامه ها به چاپ می رسانید
قطعاً پیشنهادهای مفید بسیاری دریافت می کرد .
نکته ضروری دیگر ، اینجانب قصد نداشتم
در این مقاله از هیچ کس نامی ببرم تا در این شرایط بخصوص کشور از هر گونه شائبه دوری کنم . اما این
آیات شریفه قرآن مجید به یادم آمد که ذکر و یادآوری نعمات ، عهد و پیمان بستن با
خداوند است و امری است واجب ، تا راه رشد و پیشرفت کشور آشکار گردد و در بین قلوب
الفت و دوستی و در بین مردم و مدیران جامعه اتحاد و همبستگی ایجاد شود . تفرقه ها
و چنددستگی ها از بین برود و همه برادروار دست به دست هم دهیم و خود را از حفره و
پرتگاه پر از آتش ( جهنم ) نجات بخشیم و همه با هم به سوی سعادت و رستگاری و فلاح
هدایت گردیم .
« یا بنی اسرائیل اذکروا نعمتی
التی انعمت علیکم و اوفوا بعهدی اوف بعهدکم و ایای فارهبون » : (( ای بنی اسرائیل
بیادآرید از نعمت هائی که به شما عطا کردم و وفا کنید به عهد و پیمان من ، تا وفا
کنم به عهد و پیمان شما و از ( شکستن پیمان ) من برحذر باشید )) ( بقره / 40 ) .
« واعتصموا به حبل الله جمیعاً و لاتفرقوا واذکروا
نعمت الله علیکم اذ کنتم اعداءً فالف بین قلوبکم فاصبحتم بنعمته اخواناً و کنتم
علی شفا حفره من النار فانقذکم منها » : (( و همگی به ریسمان خدا چنگ زده و به راه
های متفرق نروید و این نعمت خدا را که شما با هم دشمن بودید خدا در قلب های شما
الفت و دوستی انداخت و همه به لطف خداوند برادر دینی یکدیگر شدید و در پرتگاه آتش بودید
خدا شما را نجات داد ( به نعمات بی کران مادی و معنوی رساند ) » ( آل عمران / 103 ) .
و من الله التوفیق .
